Woensdag 30 maart was het zover: de jaarlijkse dag van de energiecoöperaties en de presentatie van de Lokale Energie Monitor. In Theater Spant! In Bussum kwamen vertegenwoordigers van energiecoöperaties en – leveranciers bij elkaar om elkaar bij te praten over wat er allemaal speelt in de coöperatieve energiesector. Twee onderwerpen keerden voortdurend terug: energiearmoede en netcongestie. Het eerste heeft een sociale component, het tweede is iets technisch. Organisator van dit treffen is de landelijke organisatie klimaatstichting Hier, die ook verantwoordelijk is voor de totstandkoming van de jaarlijkse monitor. Alle deelnemers ontvingen een exemplaar van de monitor mee naar huis, ook koning Willem-Alexander, de eregast tijdens het plenaire middagprogramma.
De cijfers stemmen optimistisch. In 2021 is de coöperatieve energiebeweging 15 procent gegroeid. Nederland telde op 32 december 2021 676 energiecoöperaties en – collectieven. Het aantal leden van coöperaties en deelnemers van energieprojecten steeg tot ongeveer 112.000 personen. Die wonen overal verspreid door Nederland. In 84 procent van de Nederlandse gemeenten is inmiddels een coöperatie actief. Er zijn niet zozeer meer coöperaties bijgekomen, als wel dat bestaande coöperaties zijn gegroeid en meer activiteiten hebben opgepakt.
Zon
Wat doen die coöperaties dan? Driekwart werkt aan zonneprojecten. Er is 45 MWp aan zon bijgekomen in 2021. De groei was in de afgelopen jaren echter groter: de groei van zonneprojecten lijkt af te vlakken. De opstellers van het rapport verklaren dit door de wijziging van de postcoderoosregeling van een belastingteruggave van de individuele investeerder naar een subsidie voor de ontwikkelende coöperatie (SCE), die op 1 april 2021 inging. Veel projecten die op de rol stonden voor 2020 gaan nu waarschijnlijk gerealiseerd worden in 2021 of 2022. De verwachting is dat 2022 een enorm goed jaar gaat zijn voor zonneprojecten.
Wind
Amsterdam Energie is actief betrokken bij Amsterdam Wind. Hiermee volgen we een trend. Twaalf procent van de Nederlandse energiecoöperaties en collectieven heeft windprojecten staan, dan wel in ontwikkeling. Collectieve wind maakt in 2021 5,7 procent uit van het totale windareaal. Opvallend is het succes van de energiecoöperaties in Limburg: ‘Een derde van het nieuwe collectieve windvermogen is gerealiseerd door de coöperaties Leudal Energie, Peel Energie en Newecoop en hun partners. Een vierde windpark is in aanbouw in Weert. Alle windparken zijn gerealiseerd in een uitzonderlijk korte doorlooptijd. Ze hebben minder dan vier jaar nodig gehad om van tekentafel tot productie te komen.
Warmte
Er wordt door coöperaties ook steeds meer gewerkt aan collectieve warmteprojecten. Van de 150 coöperaties die zich bezig houden met warmteprojecten, hebben 78 concrete plannen. Van deze 78 projecten zijn 24 projecten al verder gevorderd dan de onderzoeksfase. Vier initiatieven zijn inmiddels al gestart met de bouw: in Drimmelen, Vlieland, Nagele en Muiderberg. Oppervlaktewater is de meest onderzochte warmtebron, maar coöperaties onderzoeken ook de mogelijkheden van afvalwater, restwarmte, bodemenergie en geothermie.
Energiearmoede
In lijn met het thema van 30 maart hebben veel coöperaties oog voor energiebesparing en energiearmoede. 108 coöperaties geven zelf besparings- of verduurzamingsadvies. Zij zetten energiecoaches in en/of beheren het regionale energieloket. Ze baten een energiewinkel uit of houden een inloopspreekuur voor energiebesparingsvragen. Veel coöperaties werken samen met de gemeenten, woningcorporaties of Buurkracht en landelijk zijn deze coöperaties meestal verenigd in de organisatie Hoom, die ondersteuning biedt bij het verduurzamen van woningen.
De energiemonitor vertelt ook welke projecten, coöperaties en collectieven sneuvelden in 2021. Dit betreft vooral projecten, met verschillende oorzaken: de businesscase kwam niet rond, de eigenaar van een dak of een kavel trok zich terug, of de gemeente gaf (in tweede instantie) geen toestemming. Ook netcongestie speelde een rol.
Zelf lezen? Vind de Monitor op http://hieropgewekt.nl/.
